نرگس صفرزاده

انواع وکالت و تفاوت های وکیل دادگستری با وکیل مدنی

می 23, 2023
, 2:20 ب.ظ
, وکالت

درخواست وکیل خانم

انواع وکالت و تفاوت های وکیل دادگستری با وکیل مدنی

در این مقاله با گزارش و تهیه مطلب از نیکو وکیل قصد داریم در مورد انواع وکالت و تفاوت های وکیل دادگستری با وکیل مدنی صحبت کنیم، وکالت ممکن است به صورت کتبی یا شفاهی، خاص یا عام، رسمی یا عادی، مطلق یا مقید، مع الواسطه یا مستقیم باشد و یا حتی منفردا یا مجتمعا و یا بااجرت یا مجانی باشد که ما در این مقاله به انواع عقد وکالت و توضیح برخی از آن ها و همچنین تفاوت وکیل دادگستری و وکیل مدنی خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید.

وکالت کتبی و شفاهی:

وکالتی که به صورت نوشته شده باشد وکالت کتبی است که در این صورت می تواند وکالت نامه رسمی و یا وکالت نامه عادی باشد. وکالت نامه شفاهی بیشتر بین اعضای خانواده و فامیل است و بعضا وکیل و موکل روبروی هم نیستندو بسیاری از امور در مورد اموال منقول از طریق وکالت شفاهی صورت می پذیرد مثلا شخص از طریق تلفن از فرزندش می خواهد به مناسبت عید غدیر اسکناس نو تهیه و از طرف او به دوستان و نزدیکانش هدیه بدهد.

وکالت خاص و وکالت عام:

در وکالت خاص، موضوع وکالت معلوم و معین و جزئی است مانند آن که موکل بگوید تو وکیل من هستی تا خانه فلان پلاک ثبتی مرا اجاره دهی. در این وکالت هم موضوع وکالت (پلاک ثبتی مشخص) و هم نوع عمل حقوقی (عقد اجاره) خاص است. در وکالت عام، موضوع وکالت یا نوع عمل حقوقی و یا هر دو عام است مثلا بگوید تو وکیل من هستی تا ماشین هیوندای مرا به هر نحو اداره کنی یا تو وکیل من هستی تا همه اموال مرا بفروشی یا همه اموال مرا به هر نحو و تحت هر عقدی اداره نمایی.

وکالت رسمی و وکالت عادی:

وکالت رسمی وکالتی است که در دفتر اسناد رسمی با حضور طرفین و با احراز هویت آن ها از جانب سردفتر تنظیم و به ثبت می رسد و در واقع در نزد مامورین ذیصلاح تنظیم شده است. وکالت نامه رسمی قابل انکار و تردید نیست و فقط ادعای جعل می توان نسبت به آن طرح نمود. اما وکالت نامه عادی وکالت نامه ای است که به خط یکی از طرفین یا شخص ثالثی باشد البته باید دارای امضای طرفین باشد و اگر بدون امضا باشد نوشته بدون اعتبار است.

وکالت مطلق یا مقید:

وکالت مطلق آن است که برای موضوع وکالت و نوع تصرف حقوقی قیدی نگذارند مانند آن که بگوید تو وکیل من هستی خانه ام را بفروشی و قیدی برای فروش در محل معین یا به قیمت خاص نگذارد. وکالت مطلق شامل وکالت در دعاوی نمی باشد و وکالت در دعاوی موکل نیازمند تصریح به موارد و اختیارات وکیل است. وکالت مقید ان است که برای موضوع وکالت یا نوع تصرف حقوقی در مورد وکالت قید معین قرار دهد مانند آن که بگوید تو وکیل من هستی تا خانه ام را به قیمت معین به فلانی بفروشی.

انواع وکالت

تفاوت وکیل دادگستری با وکیل مدنی

وکیل دادگستری از نظر تحصیلات و صلاحیت های حرفه ای با وکیل مدنی متفاوت است. وکلای مدنی حق شرکت در محاکم را ندارند ولی وکیل دادگستری حق اقامه دعوی را دارد. دادگاهها از پذیرش وکیل غیر دادگستری امتناع می نمایند. بنابراین کسانی که از شخص دیگری وکالت نامه رسمی و یا کنسولی گرفته باشند در صورتی که موکل حق توکیل وکیل به غیر (یعنی حق انتقال به غیر) را سلب ننموده باشد این وکیل باید به یک وکیل دادگستری مراجعه و از طرف موکل خود وکالت دعاوی دهند.

وکیل دادگستری نمی تواند در وکالت نامه خود یا ضمن قرارداد خصوصی حق عزل خود را از موکل سلب کند یا حق استعفای خود را ساقط نماید و چنین شرطی خلاف قانون است. اما در وکالت مدنی با انعقاد عقد وکالت ضمن عقد خارج لازم تبدیل به عقد لازم می شود. در وکالت دادگستری اگر موکل وکیل خود را عزل کند باید به دادگاه و وکیل عزل شده اطلاع دهد. عزل وکیل مانع از جریان دادرسی نیست. اظهار شفاهی عزل وکیل باید در صورت جلسه قید و به امضای موکل برسد. تا زمانی که عزل وکیل به اطلاع او نرسیده است موثر در حق موکل است ولی پس از آن در امور مربوط به دادرسی وکیل نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: تنظیم دادخواست چیست؟ + بررسی کامل انواع دادخواست

موضوع وکالت وکیل دادگستری در حدود ماده 35 قانون آئین دادرسی مدنی است و موارد مذکور باید در وکالت نامه تصریح شود. این موارد در 14 بند در ماده 35 آمده است و ماده 36 همان قانون نیز صدور برگ اجراییه و تعقیب عملیات اجرایی را نیز تصریح نموده است. در حالی که وکیل مدنی محدود به موارد مذکور نیست . البته هر دو وکیل مدنی و وکیل دادگستری تمی توانند وکیل در سوگند، شهادت، اقرار، لعان و ایلاء باشند. وکالت مدنی می تواند مطلق باشد که در این صورت مربوط به اداره امور مالی موکل است.

حق الزحمه وکیل دادگستری در صورت وجود قرارداد خصوصی، تابع همان قرارداد و توافق طرفین است ولی اگر قراردادی نباشد تابع آئین نامه تعرفه وکلا و بر اساس ضوابط این آئین نامه می باشد. به علاوه محاکم دادگستری در برابر محکوم علیه دعوی، برابر با تعرفه، حق الزحمه وکیل دادگستری را تعیین می نمایند در حالی که وکیل مدنی حق الزحمه خود را برابر توافق خصوصی و در غیر این صورت بر اساس عرف و اگر عرفی نباشد وکیل مستحق اجرت المثل است.

وکیل مدنی از جانب هر دو طرف در صورت عدم وجود تعارض منافع بین موکل و طرف وی مجاز است یعنی یک نفر وکیل می تواند از جانب هر دو طرف معامله وکیل باشد مثل زمانی که سردفتر ازدواج و طلاق وکیل زوج و زوجه می شود و برای آنان صیغه نکاح یا طلاق را اجرا و به ثبت می رساند. حتی وکیل مدنی می تواند خودش طرف معامله قرار گیرد. اما وکیل دادگستری نمی تواند طرف موکل خود قرار گیرد و حتی بعد از انجام پرونده موکل، نباید وکالت طرف مقابل را بپذیرند و در این صورت تخلف انتظامی انجام داده اند.

وکیل دادگستری تابع مقررات حرفه ای و قوانین خاص است و تعهدات شغلی علاوه بر تعهدات وکیل مدنی دارد از جمله مقررات خاص: قانون وکالت مصوب 1315، لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب 1333 و قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت مصوب 1376 و سایر آئین نامه های اجرایی مربوطه می باشند. حتی تخلفات وکلای دادگستری در قانون شناسائی شده و مجازاتهای انتظامی از جمله اخطار کتبی، توبیخ با درج در پرونده، توبیخ با درج در روزنامه رسمی و مجله کانون، تنزل درجه و … را در پی دارد.

وکیل دادگستری از تامینات و امتیازات شغلی برخوردار است مانند جرم بودن توهین به وی در حین انجام وظیفه، استقلال در موضع دفاع، عدم امکان تغییر وکیل در یک پرونده مگر به خواست وکیل و موکل و سایر امتیازات؛ اما وکیل مدنی از چنین امتیازاتی برخوردار نیست.

تفاوت های وکیل دادگستری با وکیل مدنی

کلام آخر

شما در این مقاله با انواع وکالت و تفاوت های وکیل دادگستری با وکیل مدنی آشنا شده اید ما در نیکو وکیل سعی می کنیم بهترین و تخصصی ترین محتوا را با عشق برای شما تولید کنیم، شما کاربران عزیز می توانید در بخش مطالب حقوقی از دیگر مقالات ما مطالعه کنید.