قاچاق ارز چیست
ارز در حقیقت پول رایج کشورهای خارجی به شمار میرود که از آن در مبادله های مالی مورد استفاده قرار میگیرد. ارز شامل مواردی بسیار زیادی اعم از اسکناس، حواله ارزی و حتی اسناد مکتوب و الکترونیکی میباشد. به این نکته توجه داشته باشید هر گونه خروج ارز از کشور بدون در نظر داشتن تشریفات قانونی قاچاق ارز شناخته میشود و مجازات سختی به عنوان جرایم ارزی را به همراه خواهد داشت. در ادامه قصد داریم شما را با مصادیق قاچاق ارز و مجازات قاچاق ارز آشنا کنیم.
مصادیق قاچاق ارز
قاچاق ارز دارای مصادیق بسیار زیادی و متنوعی میباشد. با توجه به کمیسیون اقتصادی مجلس که در سال 1396 بیان شد مصادیق قاچاق ارز به شرح زیر هستند:
- در صورتی که افراد به انجام معامله های ارزی اعم از خرید و فروش و حتی حواله آن با اشخاصی به غیر از صرافی های معتبر و حتی بانک های مجوزدار انجام دهند مجرم خواهند بود و متهم به قاچاق ارز میشوند. معامله های ارزی که با توجه به تمامی ضوابط بانک مرکزی توسط وارد کننده ها و صادرکننده ها انجام خواهند شد کاملا قانونی میباشند.
- هر نوع وارد و خارج کردن ارز از کشور بدون توجه به قوانین ارزی کشور جرم به شمار میرود.
- هر نوع ورود و خروج ارز از کشور با استفاده از مسیرهای غیر قانونی و غیر مجاز تخلف به شمار میرود و قاچاق ارز شناخته میشود.
- به ثبت رساندن هر نوع معامله ارزی در سامانه های ارزی برای جلوگیری از هر نوع تخلف امری ضروری است و در صورتی که ثبت ناقص صورت گیرد جرم به شمار میرود.
- انجام هر نوع معامله و خدمات ارزی در داخل کشور با اشخاص خارج از کشور بدون داشتن مجوز از صرافی بانک مرکزی قانونی به شمار نمیرود.
- نگهداری هر نوع ارز بدون داشتن فاکتور و یا مجوز توسط اشخاص جز صرافی و یا بانک مرکزی جرم تلقی میشود.
- در صورتی که فاکتور نامعتبر ارائه داده شود که با اطلاعات ناقص پر شده است جرم شناخته خواهد شد.
ویژگی های قاچاق ارز
به صورت کلی چندین مؤلفه در این راه وجود دارد که میتواند باعث به وجود آمدن قاچاق ارز و در نهایت جرایم ارزی شود. این مؤلفه ها به شرح زیر میباشد:
- عدم اخذ مجوزهای لازم
قاچاق ارز در زمانی بروز پیدا میکند که افراد بدون رعایت تشریفات قانونی اعم از عدم اخذ مجوزهای لازمه در زمینه ارز اقدام به ورود و یا حتی خروج ارز از کشور کنند.
- معاملات ارزی توسط افراد غیر مجاز
در صورتی که افراد به سراغ معامله های ارزی بروند که توسط اشخاص غیر قانونی و بدون مجوز قانونی اعم از صرافی ها و یا بانک ها انجام شده باشد میتواند مصداق قاچاق ارز باشد. این امر میتواند شامل خرید، فروش و یا حتی حواله ارزی توسط افراد غیر از نهادهای مجاز باشد.
- استفاده از مسیرهای غیر مجاز
ورود و یا حتی خروج ارز از کشور با استفاده از مسیرهای غیر قانونی، به خصوص بدون اعلام به مراجع ذی صلاح میتواند به عنوان قاچاق ارز بیان شود.
- عدم رعایت میزان مجاز
از دیگر مؤلفه هایی که میتواند باعث قاچاق ارز شود، وارد کردن و یا خارج کردن ارز به میزان بیش از حد مجازی باشد که توسط بانک مرکزی اعلام شده است. حتی در صورت ورود ارز به داخل کشور میتواند قاچاق ارز به شمار رود.
جریمه های ارزی در ایران چیست ؟
امروزه تمامی حکومت ها برای برقراری نظم در حوزه اقتصاد خود اقدام به وضع ممنوعیت ها و محدودیت های متنوع کرده اند و برای آن ها نیز ضمانت اجرایی در نظر گرفته اند. مجازاتی که دولت برای قاچاق ارز در نظر گرفته اند در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به صورت کامل و واضح بیان شده است.
در بند (ت) ماده 18 قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز جریمه قاچاق ارز را به این صورت بیان کرده است: جریمه نقدی ارز ورودی، یک الی دو برابر بهای ریالی آن و جریمه نقدی ارز خروجی نیز دو تا چهار برابر بهای ریالی میباشد. جریمه نقدی خرید، فروش و یا حتی حواله ارزی نیز دو برابر بهای ریالی آن خواهد بود.
این در حالی است که در ماده 18 این قانون در خصوص مجازات صرافی های متخلف به این صورت بیان شده است: نگهداری، عرضه و یا حتی فروش کالا و ارز قاچاق در ماده 18 قانون حسب مورد توسط واحدهای صنفی و یا صرافی ها جرم به شمار میرود و مرتکب جرم علاوه بر ضبط کالا و ارز به ترتیب باید جریمه های زیر را پرداخت کنند:
الف) مرتبه اول: معادل دو برابر ارزی کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق
ب) مرتبه دوم: جریمه ای نقدی معادل با 4 برابر ارزش کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق
ج) مرتبه سوم: معادل 6 برابر ارزش کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق و نصب پارچه و یا تابلو بر روی محل کسب به عنوان متخلف صنفی و تعطیلی محل کسب به مدت 6 ماه
انواع قاچاق ارز
نگهداری عرضه و یا حتی فروش ارز قاچاق توسط واحدهای صنفی و یا صرافی های متنوع تخلف به شمار میرود و متخلفین در این راه علاوه بر ضبط ارز، محکوم به جزای نقدی خواهند شد. این امر میتواند منجر به وقوع جرم قاچاق سازمان یافته نیز بشود که در ادامه با نیکو وکیل به صورت کامل شما را با مجازات های انواع قاچاق ارز آشنا خواهیم کرد.
- قاچاق ارز توسط شخص حقوقی
در ابتدا در صورتی که شخص حقوقی و یا شرکتی قاچاق ارز را انجام دهد در مرحله اول دادگاه نسبت به ضبط کالا و یا ارز قاچاق اقدام خواهد کرد. مجازات وی علاوه بر محکومیت به جزای نقدی، حسب مورد به دو الی 4 برابر جریمه مقرر برای شخص حقوقی خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
ورشکسته کیست؟ (تعریف کامل + آثار و پیامد های ورشکستگی)
- قاچاق کالا و ارز به قصد مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران
در صورتی که مأموران دستگاه های کاشف و یا حتی وصول درآمدهای دولت خود مرتکب این تخلف شوند و یا شرکت و یا معاونت در ارتکاب این جرم داشته باشید علاوه بر مجازات مذکور در قانون مبارزه با قاچاق ارز به مجازات متخلف نیز محکوم خواهند شد
- عدم رعایت تعهد ارزی (پیمان ارزی)
عدم رعایت هر گونه تشریفات قانونی در تعهدات ارزی به خودی خود میتواند باعث بروز جرایم ارزی شود. به این نکته توجه داشته باشید تعهد ارزی در حقیقت مجموعه ای از الزامات قانونی میباشد که صادر کنندگان کالا و خدمات در ایران را الزام به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات محصول به چرخه اقتصاد میکند. لازم به ذکر است در ایران مهلت های مشخصی برای بازگرداندن ارز به کشور تعیین شده است که معمولاً این بازه زمانی بین 4 الی 6 ماه از زمان صدور پروانه گمرکی میباشد. عدم رعایت این مهلت زمانی میتواند باعث مشکلات قانونی و مالی برای صادرکنندگان کالا شود.
جرایم ارزی در ارز عادی
با توجه به ماده 18 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در صورتی که افراد مرتکب عمل جرایم ارزی و یا حمل و نگهداری آن شوند علاوه بر آن که ارز آن ها به صورت قانونی ضبط خواهد شد، بلکه وی باید جریمه های نقدی زیر را نیز پرداخت کند:
- جزای نقدی ارز وارد شده:
مرتکب جرم قاچاق ارز باید به 1 الی 2 برابر میزان بهای ارز وارد شده جریمه نقدی را پرداخت کند.
- جزای نقدی ارز خارج شده:
مرتکب جرم باید 2 الی 4 برابر میران بهای ارز خارج شده را به عنوان جریمه پرداخت کند.
مجازات و جرایم ارزی توسط واحدهای صنفی
در صورتی که صرافی ها و واحدهای صنفی، نگهداری و عرضه و فروش کالا و ارز قاچاق را انجام دهند مرتکب قاچاق کالا شده اند و علاوه بر ضبط کالا و ارز به ترتیب باید جریمه های زیر را پرداخت کنند.
در ابتدایی ترین مرحله مرتکب جرم باید معادل 2 برابر ارزش کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق را پرداخت کند. در صورتی که در مرتبه دوم شخص مرتکب قاچاق کالا و ارز را دوباره انجام دهد باید به میزان 4 برابر ارزش کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق را پرداخت کند. در نهایت در صورتی که واحد صنفی و یا صرافی برای بار سوم قاچاق ارز را انجام دهد باید به میزان 6 برابر ارزش کالا و یا بهای ریالی ارز قاچاق را به عنوان جرایم ارزی پرداخت کند و در سر محل کسب و کار وی پارچه و یا تابلویی با عنوان متخلف صنفی نصب شده و محل کسب و کار وی به مدت 6 ماه تعطیل خواهد شد.
مجازات و جرایم ارزی به شکل سازمان یافته
در صورتی که کالاهای مجاز، جاز مشروط، یارانه ای و یا ارز به نحو سازمان یافته ای قاچاق شوند علاوه بر مجازات های گفته شده به عنوان جرایم ارزی باید مجازات زیر را نیز انجام دهند.
- در صورتی که ارزش کالای مجاز و یا مجاز مشروط تا یکصد میلیون ریال ارزش داشته باشد متخلف به 91 روز تا ماه حبس محکوم شده و در صورتی که ارزش کالا از مبلغ گفته شده بیشتر باشد متخلف به بیش از 6 ماه الی 2 سال حبس محکوم خواهد شد.
- در صورتی که ارزش کالای یارانه ای و یا ارز تا یکصد میلیون ریال معادل شود، متخلف به 2 الی 5 سال حبس محکوم شده و در صورتی که ارزش کالا بیش از مبلغ گفته شده باشد به حداکثر مجازات موجود محکوم میشود.
سخن آخر
قاچاق ارز یکی از موضوعات مهمی است که امروزه دولت در آن ممنوعیت و محدودیت های بسیار شدیدی را اتخاذ کرده است که هدف اصلی این ممنوعیت ها در حقیقت ایجاد و برقراری نظم در حوزه اقتصاد کشوری میباشد. این قانون با در نظر داشتن مجازات های نقدی و حتی کیفری با عنوان جرایم ارزی برای مقابله با متخلفین تعیین شده اند. قوانین مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 1392 به تصویب رسیده است و در سال 1394 برخی از آن ها اصلاح و مجدد نوشته شده اند. برای اطلاع کامل در خصوص قاچاق ارز میتوانید همین حالا با کارشناسان و وکلای خبره ما در نیکو وکیل تماس حاصل فرمایید و با تمامی قوانین موجود در این زمینه آشنایی پیدا کنید.
