مهریه از مهم ترین حقوق مالی زنان در ازدواج است و طبق قانون و شرع، پرداخت آن بر عهده مرد قرار دارد. اما گاهی مرد به دلایل مالی قادر به پرداخت یکجا مهریه نیست. در چنین شرایطی قانون، امکان دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را برای مرد فراهم کرده است تا بتواند پرداخت مهریه را قسط بندی کند. در این مقاله، به طور کامل شرایط، مراحل، مدارک و نکات کاربردی برای طرح این دادخواست را بررسی می کنیم تا مردان و خانواده ها با اطمینان و آگاهی کامل اقدام کنند.
چرا دادخواست اعسار از پرداخت مهریه اهمیت دارد؟
تصور کنید مهریه شما مانند یک چک سفید امضا است؛ زن هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه کند. این واقعیت باعث شده بسیاری از مردان در مواجهه با مهریه دچار نگرانی شوند. اما قانون ایران با فراهم کردن امکان دادخواست اعسار از پرداخت مهریه، راه حلی مناسب برای مردانی که توانایی پرداخت یکجا ندارند، ارائه کرده است. این مسیر قانونی نه تنها از فشار مالی شدید جلوگیری می کند، بلکه امنیت حقوقی مرد و زن را هم حفظ می کند.
با مطالعه این مقاله، شما با مراحل قانونی، مدارک مورد نیاز، زمان بندی و نکات عملی برای طرح دادخواست اعسار آشنا می شوید و می توانید بدون استرس، مسیر قانونی درست را طی کنید.
اعسار از پرداخت مهریه چیست؟
اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد برای پرداخت مهریه به صورت یکجا است. وقتی مرد توانایی پرداخت کل مهریه را ندارد، می تواند با ارائه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه، درخواست تقسیم مبلغ مهریه به اقساط ماهانه یا سالانه کند.
در این شرایط دادگاه، پس از بررسی مدارک و شرایط مالی مرد، حکم به پرداخت قسطی مهریه صادر می کند. بنابراین، اعسار به معنی فرار از پرداخت مهریه نیست، بلکه قانونی برای مدیریت پرداخت بر اساس توان مالی فرد است.
شرایط لازم برای طرح دادخواست اعسار از مهریه
برای اینکه مرد بتواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را مطرح کند، باید شرایط زیر را داشته باشد:
- نداشتن هیچگونه مالی به جز مستثنیات دین: مرد نباید دارای اموال منقول و غیر منقول غیر از مستثنیات دین باشد.
- شهادت دو نفر شاهد مرد عادل: این افراد باید از وضعیت مالی و زندگی مرد اطلاع داشته باشند.
- عدم فعالیت تجاری: اگر مرد تاجر باشد، نمی تواند از طریق اعسار اقدام کند و باید مسیر ورشکستگی را طی کند.
همچنین برای ارائه دادخواست، مدارک زیر باید ضمیمه شود:
- حکم قطعی پرداخت مهریه
- صورت کلیه اموال و دارایی ها
- گواهی بانکی از موجودی حساب ها
- فهرست کلیه نقل و انتقالات مالی در یک سال گذشته
برای تهیه این مدارک می توان از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی کمک گرفت و فرم های آماده را دریافت کرد.
مراحل عملی تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
طرح تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه مراحل مشخصی دارد که رعایت آن ها ضروری است:
- تنظیم استشهادیه اعسار: دو شاهد که با وضعیت مالی فرد آشنا هستند، شهادت دهند.
- تهیه لیست کامل اموال و دارایی ها: شامل اموال منقول، غیر منقول و وجوه نقد.
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تقدیم دادخواست
- شرکت در جلسه رسیدگی دادگاه: مرد و زن هر دو حضور دارند و شهود شهادت می دهند.
- استعلام های قضایی و بررسی وضعیت مالی مرد توسط قاضی
- صدور حکم دادگاه: معمولا پرداخت اقساط ماهانه تعیین می شود.
- امکان تجدید نظرخواهی در صورت نارضایتی هر یک از طرفین
- اجرای حکم تقسیط توسط اجرای احکام در صورت پذیرش اعسار
در صورتی که نیاز به مشاوره داشته باشید، وکیل خانم در کرج و وکلای متخصص دیگر می توانند شما را در تهیه مدارک همراهی کنند.
زمان مناسب برای تقدیم دادخواست اعسار
طبق قانون، مرد محکوم به پرداخت مهریه تا یک ماه پس از ابلاغ اجراییه فرصت دارد تا دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را ارائه دهد.
- اگر در این مدت دادخواست ارائه نشود، زن می تواند برای جلب مرد اقدام کند.
- حتی پس از جلب، مرد می تواند با کفیل یا وثیقه آزاد شود و سپس دادخواست اعسار ارائه کند.
نکته مهم: در صورت رد شدن اعسار، مرد باید مهریه را یکجا پرداخت کند یا اموال او توقیف شده و ممکن است جلب شود.
تفاوت اعسار و تقسیط مهریه
گاهی افراد بین اعسار و تقسیط مهریه دچار سردرگمی می شوند:
| تفاوت‌ها | اعسار | تقسیط |
| هدف | اثبات ناتوانی مالی | درخواست تقسیم مهریه به اقساط |
| ارائه مدارک | ضرورت ارائه استشهادیه و مدارک مالی | نیازی به اثبات عدم تمکن نیست |
| تصمیم گیری | قاضی با بررسی توان مالی حکم صادر می کند | قاضی میزان قسط را مطابق توان پرداختی فرد تعیین می کند |
| نتیجه | اغلب قسط بندی | تعیین میزان و زمان بندی پرداخت |
نکات کاربردی هنگام طرح دادخواست اعسار
- قاضی معمولا ۱۰٪ مهریه به عنوان پیش قسط و یک چهارم درآمد ماهانه مرد را برای اقساط تعیین می کند البته این امر در هر پرونده و مورد فرق می کند و بسته به تشخیص دادگاه دارد و برای همه افراد یک جور تعیین نمی شود.
- در صورتی که زن از اموال مرد اطلاع داشته باشد، می تواند مهریه را از طریق آن وصول کند.
- دادخواست اعسار در همان دادگاهی رسیدگی می شود که به مهریه رسیدگی کرده است.
- داشتن وکیل ممنوع نیست و می تواند روند پرونده را تسریع کند.
- صرف استفاده از وکیل به معنی توانایی مالی مرد نیست، اما در پرونده های متعدد ممکن است قاضی توجه کند.
- اگر بار مالی پرونده بالا باشد، برخی قضات ممکن است اعسار را نپذیرند.
برای تنظیم حرفه ای دادخواست، می توان از تنظیم لایحه توسط وکیل با تجربه مانند نیکو وکیل بهره برد تا شانس پذیرش پرونده افزایش یابد.
بیشتر بخوانید:
وکیل رفع تعهد ارزی | بررسی کامل قوانین و مراحل
نمونه ای از دادخواست اعسار و تقسیط مهریه
خواهان: آقای کریم …
خوانده: خانم زهرا …
وکیل: نیکو وکیل، وکیل پایه یک دادگستری
خواسته: تقسیط مهریه
دلایل و ضمائم:
- فتوکپی مصدق عقد نامه
- استشهادیه
- فتوکپی مصدق اجراییه
- وکالت نامه
شرح دادخواست:
خواهان اعلام می دارد با توجه به صدور اجراییه از اداره ثبت، به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به پرداخت کل مهریه نیست و درخواست صدور حکم تقسیط مهریه را دارد.
چگونه شواهد مالی و استشهادیه ها تاثیرگذار هستند؟
یکی از مهم ترین نکات در موفقیت دادخواست اعسار از پرداخت مهریه، ارائه شواهد مالی دقیق و استشهادیه های معتبر است. شهادت دو یا چند نفر که از وضعیت معیشتی مرد اطلاع دارند، نقش حیاتی در اثبات ناتوانی مالی او ایفا می کند و دادگاه را به پذیرش درخواست قسط بندی مهریه ترغیب می کند.
همچنین ارائه لیست کامل اموال منقول و غیر منقول، گواهی بانکی و مستندات نقل و انتقالات مالی، به قاضی کمک می کند تا وضعیت واقعی مالی مرد را ارزیابی کرده و تصمیمی عادلانه صادر کند. بدون مدارک مستند و شهادت معتبر، احتمال رد دادخواست اعسار بسیار افزایش می یابد، بنابراین جمع آوری شواهد دقیق، اولین قدم موفقیت در این مسیر است.
سخن پایانی
اعسار از پرداخت مهریه راهکاری قانونی و عادلانه برای مردانی است که توانایی پرداخت یکجا مهریه را ندارند. با رعایت شرایط قانونی، تهیه مدارک کامل و حضور در دادگاه، امکان تقسیط مهریه فراهم می شود و فشار مالی مرد کاهش می یابد.
- این فرآیند حقوقی، امنیت مالی و حقوقی هر دو طرف را تضمین می کند.
- استفاده از وکیل متخصص مانند نیکو وکیل می تواند روند پرونده را تسهیل کند.
- رعایت مهلت ها و ارائه مدارک دقیق، کلید موفقیت در پذیرش دادخواست است.
با دانستن مراحل و نکات کاربردی این مسیر، مردان می توانند بدون نگرانی از برخورد های قانونی شدید، از حق قانونی خود برای تقسیط مهریه استفاده کنند.
