انواع ضمانت نامه های بانکی
در ضمانت نامه بانکی، بانک تعهد و تضمین می دهد تا در صورتی که ذینفع ضمانت نامه به شرط اجرا شدن شرایط مقرر در ضمانت نامه مبلغ آن را مطالبه کرد، بانک آن مبلغ را در وجه وی بپردازد. تعهد مربوط به ضمانت نامه، بر اساس زمان، مکان و شروط آن به چند نوع تقسیم می شود.
یک نکته مهم در ضمانت نامه های بانکی این است که مقررات ضمان در قانون مدنی اصلا در مورد ضمانت نامه های بانکی قابل اعمال نیست یعنی مسامحه در مبلغ ضمانت نامه بانکی پذیرفته نشده و به خاطر ذات تجاری بودن ضمانت نامه بانکی باید الزاما مبلغ معینی در آن قید شود که این نکته در ماده 7 آئین نامه صدور ضمانت نامه بانکی مصوب شورای پول و اعتبار، قید شده و الزامی است.
ضمانت نامه ها بر اساس نوع تضمین مندرج در آن ها به شش دسته تقسیم می شوند. نیکو وکیل به عنوان تنها وکیل بانکی در کرج در این مقاله قصد دارد تا بصورت خلاصه هر کدام را برای شما توضیح دهد، پس با ما باشید.
ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده
در معاملات شرکت ها و موسسات دولتی که به صورت مناقصه و مزایده صورت می گیرد برای اینکه شرکت کنندگان در صورت برنده شدن در مناقصه و یا مزایده، از تعهد خود پشیمان نشده و باعث ضرر و زیان به برگزار کننده نگردند؛ باید یک ضمانت نامه معادل بخشی از رقم پیشنهادی ارائه کنند که در صورت خودداری از انعقاد قرارداد، وجه ضمانت نامه به نفع موسسه یا شرکت برگزار کننده ضبط و به وی پرداخت شود. مدت این نوع ضمانت نامه ها در صورت برنده شدن شخص، تا زمان انعقاد قرارداد اصلی و در صورت برنده نشدن وی نیز خود به خود باطل شده محسوب می گردد.
ضمانت نامه پیش پرداخت
در قراردادهای انجام کار و خدمات و خصوصا قراردادهای پیمانکاری، معمولا پیمانکار برای شروع کار و تجهیز کارگاه و تهیه لوازم و ابزار کار، تقاضای دریافت بخشی از مبلغ قرارداد (حداکثر تا 25 درصد از مبلغ کل قرارداد) را به عنوان پیش پرداخت می نماید.
چون در ابتدای قرارداد هنوز کاری توسط پیمانکار انجام نشده و از طرفی پرداخت وجه به وی، فقط در مقابل ارائه صورت وضعیت تائید شده در مورد کارهای انجام شده امکان پذیر است لذا کارفرما مبلغ پیش پرداخت را در قبال ارائه ضمانت نامه پیش پرداخت به پیمانکار پرداخت می کند که در این صورت اگر پروژه را شروع نکند مبلغ مذکور بصورت ضمانت نامه به نفع کارفرما ضبط می گردد.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
در قراردادهای پیمانکاری، کارفرما با استناد به قرارداد و بر اساس صورت وضعیت های ارائه شده توسط پیمانکار، مبالغی را به وی می پردازد ولی در هر مرحله از پرداخت، درصد مشخصی (معمولا 5 یا 10 درصد) از آن را به منظور اطمینان از حسن انجام کار، کسر می کند و پس از تحویل قطعی کار و در صورت عدم نواقص، مبالغ را به پیمانکار برمی گرداند.
پیمانکار پس از تحویل موقت در صورتی می تواند کسور را دریافت کند که معادل آن ها، ضمانت نامه ای به کارفرما ارائه کند. مطالبه وجه ضمانت نامه از طرف کارفرما موکول به تخلف پیمانکار ار انجام موضوع تعهدات است. نگهداری کسور وجه الضمان توسط کارفرما برای تضمین حسن انجام کار توسط پیمانکار در مراحل مختلف انجام عملیات موضوع قرارداد پیمانکاری است بنابراین در صورتی که پیمانکار موضوع قرارداد را درست انجام ندهد کارفرما قرارداد را فسخ و ضمانت نامه مذکور را ضبط می نماید تا مبالغ کسور وجه الضمان به وی مسترد گردد.
بیشتر بخوانید:
تأثیر فناوری بلاکچین بر حقوق بانکی و امنیت مالی
ضمانت نامه حسن انجام کار یا حسن انجام تعهدات
مهم ترین و پر کاربردترین ضمانت نامه در روابط قراردادی و به خصوص قراردادهای پیمانکاری، ضمانت نامه حسن انجام کار یا حسن انجام تعهدات است. این ضمانت نامه، تضمین و وثیقه ای است که متعهد به متعهد له می دهد که به موجب آن، اجرای صحیح قرارداد و انجام درست تعهدات قراردادی تضمین می گردد. در متن ضمانت نامه باید نحوه مطالبه وجه ضمانت نامه و اسناد و مدارک لازم جهت ارائه در زمان درخواست ضبط نیز باید مشخص گردد. البته اگر بصورت عندالمطالبه و بی قید و شرط باشد دیگر نیازی به اعلام تخلف مضمون عنه ندارد و بانک باید وجه را فورا پرداخت کند.
آن چه در ضمانت نامه به عنوان تضمین حسن انجام تعهدات درج شده، در واقع تعیین قطعی میزان خسارات و وجه التزام تخلف از قرارداد است و در صورتی که امر به دادگاه ارجاع شود دادگاه فقط باید در مورد انجام یا عدم انجام تعهدات موضوع قرارداد اظهارنظر نماید و مقصر را مشخص کند که در صورت عدم انجام تعهدات، مضمون له مستحق دریافت کل مبلغ ضمانت نامه است.
ضمانت نامه متقابل
ضمانت نامه متقابل در حالتی صادر می شود که در یک قرارداد بین المللی فروشنده (یا کارفرما در یک قرارداد ساختمانی) از خریدار (یا پیمانکار) درخواست می کند که یک ضمانت نامه حسن انجام کار ارائه دهد. خریدار یا پیمانکار، چنین ضمانت نامه ای را از بانکی در کشور خودش اخذ می کند ولی بانک، ضمانت نامه را به نفع یک بانک محلی در کشور خارجی محل فروشنده یا کارفرما صادر می کند و در واقع، مستقیما به نفع شخص فروشنده یا کارفرما صادر نمی کند. سپس بانک محلی یک ضمانت نامه متقابل صادر و آن را به فروشنده تسلیم می نماید.
کاربرد چنین ضمانت نامه هایی در قراردادهای بین المللی است یعنی قراردادهایی که طرف های اصلی آن، اتباع کشورهای مختلف و مرکز فعالیت آن ها در دو یا چند کشور واقع شده است. تفاوت مهم بین ضمانت نامه متقابل با ضمانت نامه عادی در این است که در ضمانت نامه عادی، بانک برای صدور ضمانت نامه از مضمون عنه وثیقه می گیرد ولی در ضمانت نامه متقابل، ضمانت نامه یک بانک دیگر که ذینفع آن بانک صادر کننده ضمانت نامه متقابل است جای آن وثیقه را می گیرد.
اعتبار اسنادی ضمانتی
اعتبار اسنادی ضمانتی، تعهد بانک به پرداخت به شخص ثالث است به شرطی که شرایط اعتبار را رعایت کرده باشد. فرق این نوع اعتبارات با اعتبار اسنادی ضمانتی در این است که در اعتبار اسنادی عادی پرداخت وجه اسناد در قبال ارائه اسناد حمل ممکن است ولی اعتبار اسنادی ضمانتی با هدف حمایت از ذینفع در مورد قصور طرف دیگر قرارداد صادر می شود و لزومی به ارائه اسناد حمل نیست و از نظر کارکرد به ضمانت نامه بانکی شباهت دارد.
اعتبار اسنادی ضمانتی در واقع حد فاصل و مرز بین اعتبار اسنادی و ضمانت نامه بانکی است در عین حال که دارای کارکردی شبیه به ضمانت نامه بانکی است ولی از لحاظ شکل و ظاهر نوعی اعتبار اسنادی محسوب می شود.
نیکو وکیل به عنوان تنها وکالت بانکی در این مقاله به توضیح انواع ضمانت نامه های بانکی پرداخت که امیدواریم که برای شما مفید و کاربردی بوده باشد
نرگس صفرزاده
موسس مجموعه نیکو وکیل، وکیل پایه یک دادگستری، با بیش از 20 سال سابقه وکالت در زمینه دعاوی بانکی ، تجاری و...
کانال های آموزشی ما
مقاله های برتر
نقش وکیل در دعوای الزام به تنظیم سند رسمی وکیل ملکی یا وکیل ثبتی، که در جامعه به آن مشهور است، تخصص خاصی در حقوق
تأثیر فناوری بلاکچین بر حقوق بانکی و امنیت مالی تقریباً دو دهه از ظهور ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین می‌گذرد، که بهتأثیر فناوری بلاکچین
بررسی چالش‌های حقوقیِ داوری در قراردادهای بین‌المللی داوری به عنوان یکی از روش‌های حل و فصل اختلافات، جایگاه ویژه‌ای در قراردادهای بین‌المللی دارد. با وجود