امروزه دریافت وام های بانکی به یکی از مهم ترین ابزار های مالی برای رفع نیاز های اقتصادی افراد تبدیل شده است. اما در کنار این تسهیلات، موضوع ضمانت و تعهد ضامن نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. بسیاری از افراد بدون اطلاع کافی از حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام، حاضر به ضمانت دوستان یا بستگان خود می شوند و بعد ها با مشکلات جدی حقوقی رو به رو خواهند شد. در این شرایط، مشاوره با یک وکیل بانکی می تواند بسیاری از ابهامات و خطرات را برطرف کند و مسیر قانونی را برای دفاع از حقوق ضامن هموار سازد.
چرا ضامن شدن ریسک بالایی دارد؟
ضمانت در ظاهر یک عمل ساده و دوستانه است؛ اما از دید قانون مدنی و مقررات بانکی، تعهدی بسیار سنگین و الزام آور محسوب می شود. بر اساس ماده 709 قانون مدنی، ضامن تنها پس از پرداخت بدهی وام گیرنده می تواند برای باز پس‌گیری وجه به او مراجعه کند. این بدان معناست که اگر وام گیرنده اقساط خود را نپردازد، بانک اختیار کامل دارد از حساب ضامن برداشت کند یا اموال او را توقیف نماید. در این شرایط ضامن نه تنها باید از جیب خود بدهی دیگری را پرداخت کند، بلکه برای باز پس‌گیری این پول مجبور است دادخواست جداگانه ای علیه وام گیرنده طرح کند.
این وضعیت به خصوص زمانی دشوار می شود که اقساط وام مبلغ اندکی داشته باشد و ضامن ناچار شود برای هر قسط جداگانه به دادگاه یا شورای حل اختلاف مراجعه نماید. این فرآیند هم زمان بر و هم پر هزینه است. بنابراین، آگاهی از حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام و اقدامات پیشگیرانه پیش از امضا، اهمیت بسیار زیادی دارد.
اقدامات پیشگیرانه قبل از قبول ضمانت
اخذ تعهد کتبی از وام گیرنده
یکی از راه های مطمئن برای جلوگیری از مشکلات احتمالی حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام، گرفتن تعهد کتبی از وام گیرنده است. در این تعهد نامه باید ذکر شود که وام گیرنده موظف است در مدت زمان معین، ذمه ضامن را نزد بانک بری کند. مطابق قسمت دوم ماده 709 قانون مدنی، اگر چنین تعهدی تنظیم شود و وام گیرنده در مهلت مقرر اقدامی نکند، ضامن حتی قبل از پرداخت اقساط نیز حق اقامه دعوی خواهد داشت. این نکته طلایی می تواند بسیاری از ریسک ها را کاهش دهد.
دریافت چک یا سفته به عنوان تضمین
یکی دیگر از روش های عملی حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام، دریافت چک یا سفته از وام گیرنده است. اگر این اسناد دارای تاریخ مشخص باشند، ضامن می تواند در صورت تخلف وام گیرنده، نسبت به وصول آن ها اقدام نماید. با این حال، ممکن است وام گیرنده در دادگاه استناد کند که تا پیش از پرداخت بدهی توسط ضامن، حق وصول چک یا سفته وجود ندارد. برای جلوگیری از این ایراد، دو راهکار پیشنهاد می شود:
- انتقال چک یا سفته به شخص ثالث، تا اصل «عدم ایرادات در اسناد تجاری» مانع دفاع وام گیرنده شود.
- استناد به این موضوع که درج تاریخ در چک یا سفته، به معنای تعهد ضمنی وام گیرنده برای آزاد سازی ضامن تا آن تاریخ است.
مشکلات ضامن پس از برداشت از حساب بانکی
بانک ها معمولاً اختیار برداشت مستقیم از حساب ضامن را در قرارداد ضمانت درج می کنند. این موضوع باعث می شود در صورت عدم پرداخت اقساط توسط وام گیرنده، بانک بدون مراجعه به دادگاه، مبالغ اقساط را از حساب ضامن کسر کند. در این حالت، ضامن مجبور می شود برای هر قسط، دادخواست جداگانه ای علیه وام گیرنده طرح کند.
اینجاست که اهمیت آگاهی از حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام دو چندان می شود. زیرا در صورت عدم اطلاع، ضامن بار ها و بار ها متضرر خواهد شد و برای باز پس‌گیری وجوه خود راه دشواری پیش رو دارد.
لایحه دفاع در دادگاه به نفع ضامن
زمانی که ضامن به دلیل عدم پرداخت اقساط از سوی وام گیرنده ناچار به طرح دعوی می شود، تهیه یک لایحه دفاعی قدرتمند اهمیت زیادی دارد. این لایحه باید بر پایه مواد قانونی، تعهدات قراردادی و اسناد اخذ شده از وام گیرنده تنظیم گردد. استفاده از تجربیات وکلای متخصص همچون نیکو وکیل (خانم نرگس صفرزاده) می تواند مسیر رسیدگی قضایی را تسهیل کرده و از تضییع حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام جلوگیری کند.
نقش وکلای متخصص در حمایت از ضامن
در بسیاری از پرونده ها مشاهده می شود که ضامن بدون آگاهی از قوانین، صرفاً به امید دریافت وجه از وام گیرنده اقدام به شکایت می کند. اما به دلیل نا آشنایی با رویه های قضایی، شکایت او با مشکل رو به رو می شود. اینجاست که کمک گرفتن از یک وکیل چک در کرج و یا وکیل بانکی ، ارزشمند می شود.
همچنین در جاهایی که خانم ها ضامن وام شخص دیگری شده اند، به دلیل شرایط اجتماعی، تمایل بیشتری به همکاری با یک وکیل خانم دارند تا درک متقابل بیشتری از دغدغه هایشان صورت گیرد. خوشبختانه امروزه وکلای با تجربه ای همچون نیکو وکیل و خانم نرگس صفرزاده در این زمینه فعالیت می کنند و توانسته اند پرونده های بسیاری را به نفع ضامنان به سرانجام برسانند.
بیشتر بخوانید:
چک مشروط یا تضمینی چه تبعات حقوقی دارد؟ | بررسی کامل
بهترین توصیه ها برای جلوگیری از مشکلات ضامن بانکی
برای جمع بندی اقدامات پیشگیرانه و راهکار های حقوقی، موارد زیر می تواند راهنمای عملی برای هر فردی باشد که قصد ضمانت وام دیگری را دارد:
- هرگز بدون شناخت کافی از وضعیت مالی وام گیرنده ضامن نشوید.
- قبل از امضای قرارداد ضمانت، تعهدنامه ای محکم از وام گیرنده دریافت کنید.
- در کنار ضمانت، حتماً چک یا سفته معتبر از وام گیرنده بگیرید.
- از وام گیرنده بخواهید بیمه یا وثیقه کافی در اختیار بانک قرار دهد تا مسئولیت ضامن کمتر شود.
- در صورت بروز اختلاف، حتماً از وکلای متخصص در حوزه حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام کمک بگیرید.
مقایسه راهکار های حقوقی برای حمایت از ضامن در وام
| راهکار حقوقی | توضیح مختصر | مزایا | معایب | توصیه عملی |
| اخذ تعهد کتبی از وام گیرنده | قراردادی که وام گیرنده را موظف می کند در مدت معین ضامن را نزد بانک بری کند | امکان شکایت حتی قبل از پرداخت اقساط – استناد مستقیم به ماده 709 قانون مدنی | نیازمند تنظیم دقیق و رسمی قرارداد است | حتماً با کمک وکیل معتبر تهیه شود |
| دریافت چک یا سفته | اخذ اسناد تجاری با تاریخ معین از وام گیرنده | قدرت اجرایی بالا – قابلیت انتقال به غیر | احتمال دفاع وام گیرنده مبنی بر عدم پرداخت دین توسط ضامن | بهتر است چک/سفته به شخص ثالث منتقل شود |
| وثیقه یا ضمانت نامه اضافی | ارائه ملک یا دارایی دیگر توسط وام گیرنده | کاهش ریسک ضامن – تضمین واقعی در برابر بانک | نیاز به ارزیابی و قبول بانک دارد | فقط در وام های سنگین امکان پذیر است |
| انتقال سند به نام ضامن | شرط قراردادی برای حفظ حقوق ضامن | کنترل بیشتر بر وام گیرنده | پیچیدگی و احتمال اختلاف خانوادگی | فقط با اسناد معتبر و رسمی قابل اعتماد است |
| استفاده از وکیل متخصص | طرح دعوی و دفاع در دادگاه توسط وکیل | افزایش شانس موفقیت – کاهش استرس ضامن | احتمال حق‌الوکاله بالاتر | در پرونده های بالای ۲۰ میلیون بسیار توصیه می شود |
سخن پایانی
ضمانت وام یک تعهد حقوقی جدی و پر ریسک است که بسیاری از افراد بدون آگاهی کافی آن را می پذیرند و در آینده با مشکلات بزرگی مواجه می شوند. شناخت دقیق از حقوق ضامن بانکی در ضمانت وام، دریافت تضمین های لازم از وام گیرنده، و بهره گیری از مشاوره حقوقی وکلای متخصص می تواند از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند.
در نهایت باید گفت، همان طور که گرفتن وام می تواند گره گشای زندگی اقتصادی باشد، ضمانت آن بدون آگاهی کافی می تواند زندگی مالی یک فرد را دچار بحران کند. بنابراین توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با وکلای مجرب در این حوزه مشورت نمایید تا از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.
