در صورت برگشت چک، چه محرومیت هایی در انتظار صادر کننده است؟
به دلیل حجم بالای آمار چک های برگشتی و با هدف جلوگیری از جعل و سوء استفاده از چک های سفید از یک طرف و نیز شفاف سازی نقل و انتقالات مالی بین مردم، قانونگذار در سال 1397 اقدام به راه اندازی چک سیستمی و اصلاح قوانین مربوط به چک نمود. یکی از موارد حمایتی از دارنده چک در برابر چک برگشتی افزایش محدودیت ها و محرومیت ها نسبت به صادر کنندگان چک می باشد که ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با این محدودیت ها بیشتر آشنا نماییم پس در ادامه توضیحات با ما باشید.
قانون گذار در ماده 5 مکرر قانون صدور چک مقرر نموده که پس از برگشت شدن چک خواه کل نسبت به کل مبلغ و خواه نسبت به قسمتی از آن، مراتب برگشتی به صورت آنلاین به کلیه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری ارسال شده و پس از گذشت بیست و چهار ساعت، صادر کننده در لیست سیاه بانک مرکزی قرار می گیرد و از این زمان محرومیت های زیر شروع و تا زمان رفع سوء اثر از چک باقی خواهد ماند.
- عدم امکان اخذ دسته چک جدید
- عدم امکان افتتاح حساب (هر نوعی که باشد چه قرض الحسنه و چه سرمایه گذاری و حتی حساب ارزی): در صورت برگشت چک و ارسال سوابق به بانک مرکزی، صادر کننده چک دیگر نمی تواند هیچ گونه حسابی در بانک افتتاح نماید و کارت بانکی بگیرد و حتی در صورتی که کارت بانکی وی منقضی شده باشد نیز نمی تواند آن را تمدید نماید.
- در صورت برگشت چک، موجودی تمامی حساب های صادر کننده و کارت های عابر بانک وی تا میزان کسری مبلغ چک مسدود می شود مثلا اگر مبلغ چک 50 میلیون تومان باشد و موجودی حساب صادر کننده چک 70 میلیون تومان، حساب تا مبلغ 50 میلیون تومان مسدود برداشت شده و صاحب حساب، الباقی مبلغ مانده یعنی 20 میلیون تومان را فقط می تواند برداشت نماید. نکته مهم در این جا این است که تمامی حساب ها در کل بانکهایی که صادر کننده در آن ها دارای حساب است مسدود می گردد.
- در صورت برگشت چک، صادر کننده دیگر حق دریافت هیچ گونه تسهیلات و وام بانکی را نخواهد داشت.
- در صورت برگشت چک، صادر کننده دیگر حق دریافت هیچ گونه خدمات بانکی مانند اخذ ضمانت نامه بانکی، اعتبارات اسنادی چه به صورت ریالی و چه به صورت ارزی را نخواهد داشت.
استثنای این محرومیت ها فقط در مورد بنگاه های اقتصادی است که طبق تشخیص شورای تامین استان مربوطه، باعث اختلال در تولید، صادرات و نیروی کار شاغل در آن بنگاه شده و امنیت اقتصادی استان را به خطر بیاندازد که در این حالت تا یک سال معلق خواهد ماند.
در این جا چند نکته مهم و بسیار کاربردی را خاطر نشان می شویم:
- در صورتی که چک به وکالت بانکی یا نمایندگی از صاحب حساب صادر شده باشد چه صاحب حساب شخص حقیقی باشد و چه شخص حقوقی ، این محرومیت ها شامل وکیل یا نماینده هم می شود. مثلا اگر چک به امضای مدیر عامل یا رئیس هیات مدیره شرکت یا هر دو رسیده باشد تمامی محرومیت های قانونی نسبت به این افراد نیز اعمال خواهد شد مگر اینکه بتوانند اثبات کنند که بعد از امضای چک از سمت خود در شرکت خارج شده و شخص بعدی که صاحب امضای مجاز شرکت شده است اقدامی انجام داده که باعث کسری موجودی حساب و در نتیجه عدم کفایت وجه و برگشت چک شده است.
به علاوه اشخاصی که طبق رای دادگاه، معسر از پرداخت محکوم به یا ورشکسته هستند و یا دارای چک برگشتی رفع سوء اثر نشده می باشند نیز حق دریافت دسته چک و حتی استفاده از چک موردی را ندارند چه از حساب خودشان صادر کرده باشند و چه از حساب شخصی که وکیل و یا نماینده او هستند.
- پس از راه اندازی سامانه صیاد و چکاوک، مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه صیاد ملاک بانک است و در صورت مغایرت در مورد هر کدام با مندرجات نوشته شده روی فیزیک چک، بر اساس سامانه عمل می شود؛ به علاوه چنان چه شخص، چکی صادر نماید که قابلیت پرداخت از طرف بانک را نداشته باشد مثلا نام دارنده بر روی چک با نام دارنده در سامانه صیاد مغایرت داشته و متفاوت باشد، در این حالت صاحب حساب می بایست جوابگوی دعاوی مطرح شده و نیز خسارات وارده به دارنده چک باشد و تمامی مسئولیت های قانونی نیز بر عهده اوست.
- کارمند بانک در زمان پرداخت و کارسازی چک، باید دقت لازم را در بررسی مندرجات چک ، مطابقت آن با سامانه و مهم تر از همه امضای صادر کننده داشته باشد اما مطابقت امضا با نمونه امضای صادر کننده در سیستم بانک و برگه های افتتاح حساب جاری، صرفا در حد عرف بانکی ملاک است چرا که کارمند بانک کارشناس تطبیق خط و امضا نیست و مسئولیتی فراتر از این ندارد و هر گونه ضرر و زیان ناشی از تقلب و الحاق یا جعل امضاها در چک متوجه صاحب حساب خواهد بود لذا توصیه می کنیم صاحبان حساب در نوشتن چک نهایت دقت را داشته باشند طوری که امکان اضافه کردن کلمه، رقم و عدد بر روی چک نباشد.
- اگر کارمند بانک اشتباها مبلغی را که می بایست به حساب شخصی پرداخت نماید به حساب دیگری واریز کند در هر زمان اجازه دارد تا راسا و بدون هیچ دستور قضایی، از حساب مشتری برداشت نماید و صاحب حساب حق اعتراض را نخواهد داشت.
- خیلی از مواقع پیش می آید که چک در وجه شخص خاصی صادر شده و او نیز طی ظهر نویسی آن را منتقل به دیگری نموده و در نهایت چک پاس شده است. در این مورد اگر صادر کننده چک (صاحب حساب) بخواهد اطلاعات ظهر نویسان یا شخص وصول کننده نهایی را بداند به دلیل حفظ اسرار ظهرنویسان، فقط با دستور مقام قضایی امکان اخذ اطلاعات و تصویر پشت چک از بانک میسر می باشد.
ما در این مقاله به این سوال که در صورت برگشت چک، چه محرومیتهایی در انتظار صادر کننده است؟ جواب دادیم. به علاوه سعی کردیم تا سوالات و ابهامات موجود در زمینه چک که بسیار کاربردی می باشند را برایتان پاسخ دهیم. امیدواریم که مفید واقع شده باشد، اگر شما کاربران عزیز نیاز به وکیل بانکی در کرج دارید می توانید با ما ارتباط برقرار کنید.
بیشتر بخوانید:
قرارداد های بین‌الملل | اصول و تاثیرات آن در روابط جهانی
نرگس صفرزاده
موسس مجموعه نیکو وکیل، وکیل پایه یک دادگستری، با بیش از 20 سال سابقه وکالت در زمینه دعاوی بانکی ، تجاری و...
کانال های آموزشی ما
مقاله های برتر
رفع تعهد ارزی، یکی از الزامات کلیدی برای صادرکنندگان است که نه‌تنها به تقویت اقتصاد کشور کمک می‌کند، بلکه ارتباط مستقیمی با شفافیت مالی و مدیریت منابع ارزی دارد. درک درست این مفهوم و آگاهی از قوانین آن، می‌تواند راه را برای تجارت پایدار و سودآور هموار کند.
5 (1) مشاوره حقوقی آنلاین داشتن اطلاعات متنوع حقوقی در زمینه‌های کاری و حتی روزمرگی برای عموم جامعه امری
قرارداد بین‌الملل به‌عنوان یک توافق رسمی میان دولت‌ها یا سازمان‌های فراملی، نقشی کلیدی در تنظیم روابط بین‌المللی دارد. این قراردادها با هدف ایجاد نظم، پیشبرد همکاری‌ها و حل‌وفصل اختلافات در عرصه جهانی تنظیم می‌شوند.
