پولشویی به چه معناست؟
منظور از پولشویی، مخفی کردن منبع اصلی اموال ناشی از جرم و تبدیل آن ها به مال پاک می باشد به گونه ای که یافتن منشا اصلی مال، غیر ممکن یا بسیار دشوار باشد. در پولشویی منبع اصلی درآمد حاصل از جرم مخفی نگه داشته شده و به درآمد حاصله جلوه ای پاک داده می شود.
پولشویی یک جرم سازمان یافته و فراملی است. از هنگامی که جرایمی مانند قاچاق مواد مخدر و کالا به شکل سازمان یافته و فراملی ایجاد شد پولشویی نیز آغاز گردید زیرا اگر مرتکبان جرایم اصلی نمی توانستند پول خود را با منشا مشروع جلوه دهند امکان بهره مندی کافی از وجوه حاصله را نمی یافتند. پولشویی پس از انجام جرم اصلی و کسب درامد از منابع نامشروع رخ می دهد و بنابراین جرمی مضاعف و علاوه بر جرم اول است.
فرایند پولشویی به همراه نقل و انتقال وجوه و انجام فعالیت های اقتصادی همچون خرید و فروش کالا و سرمایه گذاری صورت می پذیرد. مبارزه با پولشویی، هرچند در ابتدای امر هزینه هایی را از جهت فرار برخی سرمایه ها و نقدینگی ها همراه دارد اما در دراز مدت سبب می شود تا اقتصادی سالم تر و با ساختار قوی تر ایجاد شود. ورود این نوع پول ها اقتصاد یک جامعه سالم را بر هم می زند زیرا ترویج پولشویی فعالیت های تجاری سالم و سازنده را به حاشیه برده و انگیزه تلاش و فعالیت اقتصادی صحیح را کاهش می دهد.
برای این که جرم پولشویی تحقق یابد باید فرایند پیچیده و درازمدتی طی شود. در مرحله اول که مرحله جای گذاری نام دارد وارد کردن درآمدهای حاصل از اعمال مجرمانه به شبکه مالی رسمی صورت می گیرد که معمولا از طریق کوچک تر کردن وجوه و سپرده گذاری در بانک ها یا خرید کالاهای ارزشمند یا بیرون بردن پول از مرزها انجام می شود. این مرحله آسیب پذیرترین مرحله پولشویی است زیرا امکان کشف منشا پول در این مرحله بالاست. در این مرحله است که شخص پولش را با وارد نمودن مبلغ زیادی وجه نقد به بخش های مختلف اقتصادی جامعه وضعیت این مبلغ را برای مرحله بعد که همان پنهان سازی است آماده می کند.
در مرحله دوم که مرحله پنهان سازی یا لایه چینی نامیده می شود، درآمدهای حاصل از جرایم از طریق انجام معاملات از منشا خود جدا می شود. این مرحله که بسیار پیچیده بوده و عموما از ماهیت بین المللی برخوردار است شامل به گردش درآوردن پول با انجام عملیات مالی متعدد به منظور محو منشا آن می باشد. استفاده از نقل و انتقال الکترونیکی وجوه یکی از روشهای آسان و مطمئن جهت رسیدن به نتیجه مورد نظر است و در این میان وظیفه حرفه ای حفظ اسرار بانکی توسط بانک ها می تواند در جریان پولشویی مورد سوء استفاده قرار گیرد.
در مرحله پایانی یعنی مرحله ادغام و یکپارچه سازی از طریق ایجاد موسسات اقتصادی و یا خریدهای کلان به پولهایی که از طریق نامشروع به دست آمده ظاهر قانونی داده می شود و به این ترتیب پول ناسالم وارد جریان اقتصادی قانونی کشور می گردد. در این مرحله پس از مخفی نمودن ریشه های جعرافیایی و حرفه ای ، درآمدهای نامشروع حاصله در قالبی قانونی جلوه داده شده و استفاده از آن ها در نظام مالی و اقتصادی ساده می گردد. روش قصور در بازپرداخت وام از جمله روش هایی است که به واسطه آن بانک وام دهنده برای وصول مطالبات خود از محل دارایی های وام گیرنده نزد خود که همان پول های نامشروع حاصل از ارتکاب اعمال مجرمانه است برداشت می نماید.
بیشتر بخوانید:
تأثیر فناوری بلاکچین بر حقوق بانکی و امنیت مالی
جرم پولشویی در قوانین
در ایران قانون مبارزه با پولشویی در تاریخ 2/11/1386 به تصویب مجلس شورای اسلامی و در 17/11/1386 به تائید شورای نگهبان رسید. جرم پولشویی در ماده 2 این قانون تعریف شده است. برای تحقق جرم پولشویی باید دو عنصر مادی و روانی اثبات شود. عنصر مادی جرم پولشویی سه جزء دارد. اول آن که باید جرمی مقدم بر جرم پولشویی رخ داده باشد تا عواید و منافع ناشی از آن جرم مبنا تطهیر شده و موضوع جرم پولشویی قرار گیرد.
دوم آن که باید اموال و عوایدی به طور مستقیم یا غیر مستقیم از طریق ارتکاب جرم مبنا حاصل شده باشد. سوم آن که مرتکب اقدام به پنهان کردن ماهیت غیرقانونی اموال طبق موارد شمرده شده در ماده 2 قانون مبارزه با پولشویی نماید. در موقعی که شخص آگاهانه و با عدم انجام وظایفی که قانونا بر عهده اوست با مباشر جرم پولشویی همکاری می کند معاونت در ارتکاب جرم پولشویی رخ می دهد. مانند جایی که کارمند بانک از اظهار واریز وجوهی که در مورد منشا آن ها تردید جدی وجود دارد به مقامات ذیصلاح خودداری می کند.
از نظر عنصر روانی این جرم از جرائم عمدی است و مرتکب باید دارای سوء نیت عام باشد بدین معنا که عالم به موضوع و حکم بوده و قصد ارتکاب رفتار مجرمانه داشته باشد. به دلیل این که جهل به قانون رافع مسئولیت نیست تمامی اشخاص عالم به جرم بودن عمل محسوب می شوند. در مورد علم به موضوع مرتکب باید از نامشروع بودن اموال و منشا مجرمانه آن آگاه باشد. برای تحقق جرم پولشویی سوء نیت عام کافی است و نیازی به اثبات سوء نیت خاص نیست. بنابراین همین که مرتکب با علم به مجرمانه بودن اعمال منشا تحصیل اموال یکی از اقدامات مندرج در ماده 2 را انجام دهد عنصر روانی جرم محقق شده است.
مجازات جرم پولشویی در ماده 9 قانون معین شده است. به موجب این ماده «مرتکبین جرم پولشویی علاوه بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل به جزای نقدی به میزان یک چهارم عواید حاصل از جرم محکوم می شوند که باید به حساب درآمد عمومی بانک مرکزی واریز گردد»
بر اساس تبصره یک همین ماده چنانچه درآمد حاصل به اموال دیگری تبدیل شده باشد همان اموال ضبط خواهد شد. در صورتی که حکم ضبط منافع حاصل از جرم صادر و اجرا می شود که متهم به لحاظ جرم منشا مشمول این حکم قرار نگرفته باشد. پولشویی جرمی مستقل است و مرتکبین جرم منشا علاوه بر مجازاتهای مقرر مربوط به جرم ارتکابی به مجازاتهای پیش بینی شده در قانون برای ارتکاب جرم پولشویی نیز محکوم خواهند شد. در قوانین کشورهایی مانند سنگاپور، انگلستان و امریکا ارتکاب پولشویی علاوه بر حبس های سنگین جزای نقدی در پی دارد اما در کشور ما مجازات فعلی از بازدارندگی خاصی برخوردار نیست.
کلام آخر
در این مقاله در مورد پولشویی نیز صحبت کردیم و سعی کردیم نکاتی را در این باره به شما بگوییم، اگر شما نیز نیاز به یک وکیل بانکی در تهران دارید می توانید از نیکو وکیل استفاده نمایید
نرگس صفرزاده
موسس مجموعه نیکو وکیل، وکیل پایه یک دادگستری، با بیش از 20 سال سابقه وکالت در زمینه دعاوی بانکی ، تجاری و...
کانال های آموزشی ما
مقاله های برتر
نقش وکیل در دعوای الزام به تنظیم سند رسمی وکیل ملکی یا وکیل ثبتی، که در جامعه به آن مشهور است، تخصص خاصی در حقوق
تأثیر فناوری بلاکچین بر حقوق بانکی و امنیت مالی تقریباً دو دهه از ظهور ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین می‌گذرد، که بهتأثیر فناوری بلاکچین
بررسی چالش‌های حقوقیِ داوری در قراردادهای بین‌المللی داوری به عنوان یکی از روشهای حل و فصل اختلافات، جایگاه ویژه‌ای در قراردادهای بین‌المللی دارد. با وجود